Erosi sarrerak
Gaur goizean aurkeztu dira museoaren eskuraketak, Bilduma Partekatuaren programaren baitan gauzatutakoak. Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak sustatutako proiektua da honako hau, eta bertan parte hartzen dute Bilboko Arte Ederren Museoak, Tabakalerak eta Artium Museoak, zeina, gainera, titulartasun publikoko funts horren egoitza baita.
Hiru erakunde artistikoek erakunde arteko batzorde batean lan egin dute, gaur museoan aurkeztutako piezak erosteko. Funts hori 18 artistari (10 emakume eta 8 gizon) dagozkien 26 artelanez edo obra-multzoz osatuta dago.
2022ko Bilduma partekatuan sartutako lanak honako hauek dira: José Ramón Ais (Bilbo, 1971), Nora Aurrekoetxea (Bilbo, 1989), Josu Bilbao (Bermeo, 1978), Leo Burge (Londres, 1991), Esther Ferrer (Donostia, 1937), Elena Goñi (Iruñea, 1968), Ibon Landa (Gasteiz, 1994), Laida Lertxundi (Bilbo, 1981), Inés Medina (Caceres, 1950), Damaris Pan (Mallabia, 1983), Alberto Peral (Santurtzi, 1966), Txuspo Poyo (Altsasu, 1963), José Antonio Sistiaga (Donostia, 1932), Susana Talayero (Bilbo, 1961), Begoña Zubero (Bilbo, 1962), Alazne Zubizarreta (Arrasate, 1994).
Erakusketak 80ko eta 90eko hamarkadetako hogei pieza inguru biltzen ditu, Euskal Herriko artearen esparruan dauden hizkuntza, proposamen eta eztabaida irekien aniztasunaren adibide. Gure Artea Sariak 40 urte beteko ditu 2022an
101 dira Museoaren Bilduman 2021era arte Eusko Jaurlaritzaren komodatu eran sartu diren piezak.
Gehienak 1982. eta 1995. urteetako Gure Artea sarietako lanak dira. Urte horien arteko edizioetan 96 sari eman ziren, diziplinen arabera antolatuak —pintura eta eskultura lehen edizioan, horiei grabatua gehitu zitzaien bigarren deialdian, eta argazkia 1989. urtetik aurrera—. Hurbileko publikoari zuzendutako erakusketetan parte hartzen zuten lanak ziren, garai bateko egiteko moduen kartografiak, eta, ondoren, euskal administrazioaren funtsen parte izatera pasatzen ziren.
Gure Artea Sariek 40 urte bete dituzte 2022an sortu zirenetik. Gaur egun duen sari hirukoitzaren—artista bati, kudeaketari eta ibilbideari— formatura iristeko bidean, hainbat aldaketa izan ditu, baina, zalantzarik gabe, ikusgarritasuna emateko espazio berezi bat sortzeko balio izan du, eta bertan bat egin dute Euskal Herriko artearen esparruan piztutako eztabaiden berri eman izan duten hizkuntza eta proposamen anitzek.
101, gainera, pauso garrantzitsua da ondarea eta oraintsuko historia kontserbatzeko eta aztertzeko. Sariaren parte diren artista eta obra multzo izugarria —lehen sorta bat aurkezten da orain— une konprometitu eta definizio-egarri baten isla da. Kultura-berrikuntza eta gizarte-aldarrikapena bat zetozen aldi batena, non borondate politikoak oinarrizko eragile gisa ikusten zituen artistak, guztiona denaren iruditeria berri bat eraikitzeko.
101ek museoaren lan-ildo nagusi batzuk nabarmentzen ditu, ondare publiko garaikidea kontserbatzeko, ikertzeko eta zabaltzeko eginkizunei lehentasuna ematen dietenak, hain zuzen ere. Ia 2.500 artelanek osatzen duten Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoaren ondare funts paregabean 101 artelan horiek sartzea urrats berri bat da oraina aztertzen eta hausnartzen laguntzeko zereginean.
Irudia: Izenbururik gabe, 1985. Juan Luis Moraza
Erakusketaren pieza nagusia Lucía con zeta da, museoaren fondoei dagokien 1998ko bideo bat, Munduateren beste bi lanen testuinguruan erakusten dena. Testuinguruak bilduma batetik abiatuta programaren, azterketa-kasuen eta Zeru bat, hamaika bide erakusketaren barruan egiten diren txandaketen helburua, museoko funts garaikide bikainaren ikusgaitasuna areagotzea da.
Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak, Artium Museoak, Ion Munduateren Cuerpos por un momento erakusketa aurkeztu du, Testuinguruak bilduma batetik abiatuta programaren barruan (A02 aretoa, 2022ko maiatzaren 29ra arte). Erakusketaren pieza nagusia Lucía con zeta da, 1998an datatutako bideoa, 2020an erosi zena Bilduma partekatua ekimenaren esparruan. Erakusketa hau dela eta, Artium Museoak Sergio Pregok idatzitako argitalpen bat argitaratu du. Testuinguruak bilduma batetik abiatuta bere helburuen artean ditu, beste ekimen batzuekin batera, Artium Bilduma Museoaren ezagutza sustatzea, artista beraren beste pieza batzuekin batera erosi berri diren lanak aurkeztuz.
Marrazkia eta oharra daude Cuerpos por un momento-n jasotako lanaren jatorrian (Caja Roja, 1998, Lucia con zeta, 1998 eta Traduciendo Locus, Cuaderno 1, 2016, azken hau Blanca Calvorekin egina); artistaren ibilbideko hainbat unetan egindako bideoak dira.
Mugimenduan dagoelako bihurtzen da zerbait beste zerbait, aurreko une baten eta ondorengo une bitartegabe baten artean kokatzen delako. Mugimendu bakoitza kontramugimendu batean oinarritzen da, edo mugimendua berreskuratzean konpentsazio edo «arnasa hartze» bat gertatzen da, eta horrek sortzen du haren bolumena. Dantzaren ikaskuntzak eragindako gelditasun-egoera batetik, artistak mugimendua eta bere haren berriz pentsatzen hasi behar izan zuen, gorputz galduarekin berriz elkartzeko.
Prozesu, performance edo bideo bakoitza marraztuz hasten zen. Marraztutako lehen izakiak, Personne (Inor ez) izenekoak, Lucía con zeta (1998) lanean, oinez ibiltzen ikasten zuen.
Marrazki-sailak mugitzera bultzatzen zuen, mugimendu-esaldiak sortzera. Idatzohar eta idazketaren nozioak eragiten du pieza hau mugi dadin. Hauxe izango litzateke bere lehen mugimendu-partitura, denbora, izateko denbora harrapatzeko ahaleginean. Marrazkiak irakurtzean, marrazki izatea lehenesten da, ez subjektu, mugimenduan dagoen gorputza marra bat bezala pentsatzea. Zerbaiten urruntze-mugimenduan pentsatzea, eta zerbaitetara hurbiltzea, tartearen nozioa. Ashkan Sepahvand idazle eta itzultzaileak bezala, tartea «[…] hibridazio- eta mutazio-prozesu gisa ulertzen da, banantze-prozesu gisa baino gehiago, berritze-ekintza gisa, eta ez transferentzia-ekintza gisa».
Ion Munduate (Donostia 1969), dantza-performancean eta zen tekniketan trebatu da Donostian, Madrilen eta Parisen. Bere lanean bideoa, instalazioak eta performancea erabiltzen ditu. Mugatxoan (1998-2012) proiektuaren zuzendaria izan da, Blanca Calvorekin batera. Proiektu horrek Gure Artea saria jaso zuen 2015ean, ikusizko arteen arloan egindako lanarengatik.
Testuinguruak bilduma batetik abiatuta
Testuinguruak bilduma batetik abiatuta, Ion Munduateren erakusketa hau barne hartzen duen programa, Artium Museoaren Bilduma —funts garaikide paregabea, izaera publikokoa, eta ia 2.400 artelanek osatua— ezagutzera ematea helburu duten beste ekimen batzuei gehitu zaie 2021ean. Horrela, Zeru bat, hamaika bide Bildumaren erakusketa iraunkorraz gain, A01 aretoak 1977-2002 aldiaren kronologiari eta haren inguruko ikerketa-lanei lotutako azterketa-kasuak eta erakusketak hartzen ditu. Zeru bat, hamaika bide erakusketari ere aldaketak egiten zaizkio tarteka eta barne-ibilbide berriak sotzen dira. Museoaren argitalpen-programaren barruan #Bilduma sailaren sorrera helburu horren beraren barruan kokatzen da.
Museoaren erosketa-programak artearen arloan gaur egun garatzen ari diren eztabaidak eta praktikak esploratzen eta horien berri ematen laguntzen du, eta, gainera, ezinbesteko tresna da bere dinamismoa eta konplexutasuna ezaugarri dituen une bati pultsua hartzeko. Hori da Museoaren funtsezko eginkizunetako bat: ondare garaikidearen ekoizpena sustatzea eta artistak eta haien ekoizpenak bultzatzea.
Artium Museoak Ion Munduateren Lucía con zeta artelana gehitu zion bere bildumari 2020an, Eusko Jaurlaritzak sustatutako Bilduma partekatua izeneko erosketa-programaren barruan. Munduatek abiaraziko du 2022an Testuinguruak bilduma batetik abiatuta izeneko programa. Daniel Llaría, Nadia Barkate eta Lorea Alfaro artistek parte hartu zuten 2021ean ziklo horretan.
Prentsa oharra (pdf) Irudi eskaera Erakusketa
Ion Munduate. Cuerpos por un momento
Testuinguruak bilduma batetik abiatuta
A02 aretoa, 2022ko otsailaren 4tik maiatzaren 29ra
Argitalpena, Sergio Pregoren testuarekin
do mess with me erakusketan < 3 S P S < 3 BLOOD eta < 3 SPS < 3 INK bideoak daude ikusgai, Eusko Jaurlaritzaren sektore artistikoari laguntzeko planaren barruan 2020an erosiak. Testuinguruak bilduma batetik abiatuta programaren, azterketa-kasuen eta Zeru bat, hamaika bide erakusketaren barruan egiten diren txandaketen helburua, museoko funts garaikide bikainaren ikusgaitasuna areagotzea da.
Artium Museoak, Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak, Testuinguruak bilduma batetik abiatuta erakusketa programaren barruan, Lorea Alfaro artistaren bi bideo aurkeztu ditu, <3 S P S <3 BLOOD eta <3 S P S <3 INK, museoaren bildumarako berriki erosiak (A02 aretoan, 2022ko urtarrilaren 16ra arte). do mess with me erakusketan, bi pieza hauez gain, Alfaroren lanen sorta bat ere bildu da, horien artean Paski eta Paretara, paper margotuarekin egindako piezak, eta Tú re-post bideoa. Lorea Alfaroren eta Rafa Castells argazkilariaren arteko elkarrizketa biltzen duen do mess with me argitalpena ere plazaratuko da erakusketarekin batera. Testuinguruak bilduma batetik abiatuta museoaren funtsetan sartu berri diren artisten ekoizpena ezagutzera emateko erakusketa sorta bat da.
<3 S P S <3 (2016-2017) seriea, bi bideoak barne hartzen dituena, erretratu modu garaikide bat da. Erretratatuarentzat, trap espainiarraren eszenako abeslari ezagun batentzat, neurrira egindako zetazko alkandora baten diseinuan du jatorria. Lorea Alfaroren ustez, alkandora diseinatzea molde bat egitea bezala da: «Moldea pieza [ALKANDORA] edo pieza multzo akoplatu bat [PATROIA] da, barrutik hutsa, baina lortu nahi den etorkizun solidoaren [HURA] kanpoko xehetasun eta aztarnak dituena. Oro har, molde malgu bat [ZETA] formari eusten dion kontra-molde zurrun [BIDEOA] edo “ama” [AMA] batekin muntatzen da, deformazioa saihestuz [BIDEOA]. Molde malguen abantaila da moldea kentzea finago egiten dela [SILK] eta emaitza hobea lortzen dela; gainera, arinagoa [SILK] eta iraunkorragoa [ARTEA] da».
Egilearen senide batek besaurrean zuen tatuajea errepikatzen da alkandoraren estanpatuan. Erakusketak bi bideo hauen eta aurreko bi lanen —Paretara eta Paski (biniloa hormaren gainean, 2014-2021)— eta ondorengo baten —Tú, re-post (2017) bideoa— arteko harremana erakusten du. Alfaroren lan osoan agertzen diren harreman horiek agerian uzten dute artista honek arreta, zaintza eta denbora mota batetik datozen elementuak, eguneroko objektuetan ez daudenak, bizitzan txertatzeko duen interesa.
Lorea Alfaro (Estella-Lizarra, 1982) artista da. Haren azken lanak ondoko erakusketa hauetan ikusi ahal izan dira: 2020, Jon Otamendirekin batera (Joan Miró Fundazioa, 2021), Un mundo sin cualidades (CarrerasMugica Galeria, 2020) eta No lo banalices (CarerrasMugica Galeria, 2018, 948Merkatua, 2019). 2014 urteaz geroztik (3l3a) LA marka hutsaren bidez lan egiten du.
Bestalde, erakusketa hau dela eta, #Bilduma saileko ale berri bat argitaratu du museoak. Bertan, haren ondare-funts publikoa osatzen duten obra eta artistei buruzko idazle, komisario eta historialarien testuak argitaratzen dira.
Testuinguruak bilduma batetik abiatuta
Testuinguruak bilduma batetik abiatuta, Lorea Alfaroren erakusketa hau barne hartzen duen programa, Artium Museoaren Bilduma —funts garaikide paregabea, izaera publikokoa, eta ia 2.400 artelanek osatua— ezagutzera ematea helburu duten beste ekimen batzuei gehitu zaie 2021ean. Horrela, Zeru bat, hamaika bide Bildumaren erakusketa iraunkorraz gain, A01 aretoak 1977-2002 aldiaren kronologiari eta haren inguruko ikerketa-lanei lotutako azterketa-kasuak eta erakusketak hartzen ditu. Zeru bat, hamaika bide erakusketari ere aldaketak egiten zaizkio tarteka eta barne-ibilbide berriak sotzen dira. Museoaren argitalpen-programaren barruan #Bilduma sailaren sorrera helburu horren beraren barruan kokatzen da.
Museoaren erosketa-programak artearen arloan gaur egun garatzen ari diren eztabaidak eta praktikak esploratzen eta horien berri ematen laguntzen du, eta, gainera, ezinbesteko tresna da bere dinamismoa eta konplexutasuna ezaugarri dituen une bati pultsua hartzeko. Hori da Museoaren funtsezko eginkizunetako bat: ondare garaikidearen ekoizpena sustatzea eta artistak eta haien ekoizpenak bultzatzea.
Daniel Llaría, Nadia Barkate eta Lorea Alfaro dira 2021ean programa honetan parte hartu duten artistak.
Prentsa oharra (pdf) Irudi-eskaera. Lorea Alfaro Erakusketa
Lorea Alfaro. do mess with me. Testuinguruak bilduma batetik abiatuta
A02 aretoa, 2021eko irailaren 17tik 2022ko urtarrilaren 16ra
Argitalpena: do mess with me. Lorea Alfaro/Rafa Castells.
Eskultura eta marrazki multzo handi bat da, eta horietatik Tuya gigante, tuya occidental saileko bost akuarela duela gutxi sartu dira Museoaren Bilduman. Museoaren funts garaikide bikainaren ikusgarritasuna areagotzea da Testuinguruak bilduma batetik abiatuta programaren, azterketa-kasuen eta Zeru bat, hamaika bide erakusketaren barruko txandaketen helburua.
Artiumek, Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak, erosi berriak dituen Nadia Barkate artistaren bost urmargo (Tuya gigante, tuya occidental sailekoak) aurkeztuko ditu Testuinguruak bilduma batetik abiatuta erakusketa-programaren barruan (A02 aretoan, 2021eko irailaren 5era arte). Barkateren beste lan batzuek, azken hiru urteetan ekoitzitako akuarela eta beira puztuz egindako eskulturek, ematen die testuingurua pieza horiei. Museoaren funtsetan sartu berri diren artisten ekoizpena ezagutzera emateko erakusketa sorta bat osatzen du Testuinguruak bilduma batetik abiatuta erakusketa programak.
Nadia Barkatek (Bilbo, 1980) marrazkiaren eta haren inertzien bidez garatzen du bere lana. Haren jardunean, halako narrazio-borondate bat dago, egunerokoa, eskuz egindakoa eta hitza lotzen dituena. Tuya gigante, tuya occidental Barkatek 2018an eta 2019an egindako formatu txiki eta handiko urmargo sorta baten parte da. Artistaren esanetan, estudioan bere baitan bildurik egondako uneetan sortu ziren, non kontzentratuta zegoen bitartean eskuekin egiten zituen keinuez jabetu baitzen.
2020an Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politika Sailaren sektore artistikoari laguntzeko planaren barruan erositako bost pieza aurkezten ditu erakusketak. Artium Museoak, Donostiako Tabakalerak eta Bilboko Arte Ederren Museoak hautatutako lanek osatutzen duten Bilduma partekatua izeneko funtsaren parte dira. Gainera, bost lan horiei testuingurua emateko beste sei akuarela eta beira puztuz egindako duela gutxiko bost eskultura daude, kasu batzuetan bilduma partikularretatik datozen piezak.
Berriki, Nadia Barkatek ondoko aretoetan erakutsi ditu bere lanak, besteak beste: Okela (Bilbo), Galería MPA (Madril), Galleria Nappa and Studio Mustanapa, (Rovaniemi, 2021), Lìtost Gallery (Praga, 2020), Bombón Projects (Bartzelona,2019), Westfälischer Kunstverein (Münster, 2019), Bilboko Arte Ederren Museoa (2018), Tabakalera (Donostia, 2018), Ethall (Bartzelona, 2018), Azkuna Zentroa (Bilbo, 2018), Carreras Múgica (Bilbo, 2015), Altes Finanzamt (Berlin, 2015), Espai 01(Olot, 2012) eta Montehermoso (Vitoria-Gasteiz, 2010).
Bestalde, erakusketa hau dela eta, #Bilduma saileko ale berri bat argitaratu du museoak. Bertan, haren ondare-funts publikoa osatzen duten obra eta artistei buruzko idazle, komisario eta historialarien testuak argitaratzen dira. Oraingo honetan, Mariano Mayer (Buenos Aires, Argentina, 1971) poeta eta erakusketen komisarioa izan da hautatua. 2002. Urteaz geroztik Madrilen bizi da. Haren azken proiektuen artean ondokoak aipa daitezke Azucena Vieites. Playing Across Papers, Sala Alcalá 31 (Madril, 2020) edo Distancias elásticas: Antonio Menchen y Cecilia Szalkowicz, Centro Párraga (Murtzia, 2019). Fluxus Escrito. Actos textuales antes y después de Fluxus liburuaren egilea da.
Testuinguruak bilduma batetik abiatuta
Testuinguruak bilduma batetik abiatuta, Nadia Barkateren erakusketa hau barne hartzen duen programa, Artium Museoaren Bilduma —funts garaikide paregabea, izaera publikokoa, eta ia 2.400 artelanek osatua— ezagutzera ematea helburu duten beste ekimen batzuei gehitu zaie 2021ean. Horrela, Zeru bat, hamaika bide Bildumaren erakusketa iraunkorraz gain, A01 aretoak 1977-2002 aldiaren kronologiari eta haren inguruko ikerketa-lanei lotutako azterketa-kasuak eta erakusketak hartzen ditu. Zeru bat, hamaika bide erakusketari ere aldaketak egiten zaizkio tarteka eta barne-ibilbide berriak sotzen dira. Museoaren argitalpen-programaren barruan #Bilduma sailaren sorrera helburu horren beraren barruan kokatzen da.
Museoaren erosketa-programak artearen arloan gaur egun garatzen ari diren eztabaidak eta praktikak esploratzen eta horien berri ematen laguntzen du, eta, gainera, ezinbesteko tresna da bere dinamismoa eta konplexutasuna ezaugarri dituen une bati pultsua hartzeko. Hori da Museoaren funtsezko eginkizunetako bat: ondare garaikidearen ekoizpena sustatzea eta artistak eta haien ekoizpenak bultzatzea.
Daniel Llaría artistak egin zuen lehen erakusketa A02 espazioan, eta Nadia Barkateren ondoren Lorea Alfaro etorriko da.
Erakusketa Erakusketako lanak Prentsa oharra (pdf) Irudien eskaera
Nadia Barkate. Tuya gigante, tuya occidental. Contextos desde una exposición
A02 aretoan, 2021eko maiatzaren 29tik irailaren 5era
Argitalpena: Nadia Barkate. Mi momia. #Bilduma saila. Testuaren egilea: Mariano Mayer.
Nadia Barkateren lanak marraztearen berezko espazio-denbora eta inertziak ditu aipagai. Teknikaren eta desioaren arteko zirkulazioaz ere mintzo da, eta baita gorputzean esperientziak uzten duen arrastoaz, identitate, barnekotasun eta bestetasun nozioez ere, besteak beste. Haren praktikan, nolabaiteko narrazio-borondatea dago, egunerokoa, eskuzkoa eta hitza elkarrekin lotzen dituena. Barkatek keinu eta teknika tradizionalak lantzen ditu, mugak gaindituz eta forma edo zehaztasuna, argitasuna edo haluzinazioa galduz.
Tuya gigante, tuya occidental Barkatek 2018an zehar egindako formatu txikiko eta handiko akuarela talde baten parte da. Artistaren esanetan, bere estudioan murgilduta egondako uneetan sortu ziren, kontzentratuta zegoen bitartean eskuekin egiten zituen keinuez jabeturik.
Berriki, ondoko aretoetan erakutsi ditu Nadia Barkatek bere lanak, besteak beste: Okela (Bilbo), Galería MPA (Madril), Galleria Nappa and Studio Mustanapa, (Rovaniemi, 2021), Lìtost Gallery (Praga, 2020), Bombón Projects (Bartzelona,2019), Westfälischer Kunstverein (Münster, 2019), Bilboko Arte Ederren Museoa (2018), Tabakalera (Donostia, 2018), Ethall (Bartzelona, 2018), Azkuna Zentroa (Bilbo, 2018), Carreras Múgica (Bilbo, 2015), Altes Finanzamt (Berlin, 2015), Espai 01(Olot, 2012) eta Montehermoso (Vitoria-Gasteiz, 2010).
Erakusketako lanak Argitalpena Prentsa dosierra
Testuinguruak bilduma batetik abiatuta erakusketa-zikloak duela gutxi Bilduman sartu diren artisten ekoizpena ezagutaraztea du helburu. Proposamen honen bidez erakusketa sorta bat abiaraziko da, Museoaren beste programa batzuekin batera Artium Bilduma, ia 2.400 artelanez osatutako izaera publikoko funts garaikide aparta, ezagutarazteko xedez. Esparru horretan, piezak, dokumentuak eta artxiboak museo-funtsetan sartzeak artearen arloan gaur egun garatzen ari diren eztabaidak eta praktikak esploratzen eta horien berri ematen laguntzen du. Hori da, zalantzarik gabe, Museoaren eginkizun garrantzitsuenetako bat: ondare garaikidearen ekoizpena sustatzea eta artistak eta haien ekoizpenak bultzatzea. Bildumaren erosketa-programak helburu hori lortzen laguntzen du, eta, gainera, ezinbesteko tresna da dinamismoa eta konplexutasuna ezaugarri dituen gaurkoa bezalako une bati pultsua hartzeko.
Emakumeen Nazioarteko Eguna dela-eta, egitarau berezia antolatu du Artiumek, emakumeek praktika artistikoan duten presentziaren auziarekin loturiko hainbat alderdiri buruz gogoeta sustatzeko; emakumeek artean duten presentzia baita, hain zuzen ere, Museoaren proiektuaren zeharlerroetako bat, haren lan eta ikerketa-esparru guztiak ukitzen dituena. Hala, Bigarren bidea irekiko zaio publikoari. Bildumari buruzko Zeru bat, hamaika bide erakusketaren baitan antolatuko den ibilbide sortako berria da, eta artearen eta pentsamendu feministaren arteko loturak izango ditu oinarri. Gainera, Artium Museoak Euskal emakume artisten, eta praktika artistiko eta arte teoria feministak dokumentazio zentroa jarriko du abian: mugimendu feministari loturiko praktika artistikoei buruzko ikerketaren eta hainbat belaunalditako euskal emakume artisten ekoizpenaren lagungarri izango diren iturri bibliografikoak eta dokumentazioa biltzeko, kontserbatzeko eta hedatzeko gune espezializatu bat.
Artium, Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoa, 2002an inauguratu zen, Arabako Foru Aldundiaren, Eusko Jaurlaritzaren, Gasteizko Udalaren eta Eusko Legebiltzarraren funtsez osatutako bilduma batean oinarrituta. Funts horiei museoak sortu zenetik erosi dituen obrak gehituz joan zaizkie. 2018an, 2.400 artelan inguru biltzen dituen bildumaren azterketa bat egin zen, eta funtsetan artista emakume gutxi zeudela egiaztatu zen (% 20,8). Harrezkero, herritar guztiei zerbitzurik onena eskaintzeaz arduratzen den erakunde publikoa den aldetik eta euskal errealitatea zein nazioarteko museo-korronte berriak aintzat hartuta, Museoak ildo estrategiko bat ezarri du, artistak artearen historian (edo historietan) sartzearen alde egiten duena eta haien lanak ondarearen funtsezko zati direla nabarmentzen duena.
Bigarren Bidea-ren, Bildumaren ibilbidearen, erako ekimenak bultzatzen dituen lan-ildo berri honen garapenean, martxoaren 8ko ospakizunaren esparruan inauguratzen denean, arte garaikidearen inguruko eztabaiden garapena bere testuinguruan ulertzeko funtsezkoak diren emakume artisten gordailuak eta erosketak sartu dira Museoaren funtsen erakusketan. Ibilbide horretan jarri da ikusgai lehen aldiz Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak 2020an erakunde honen, Tabakalera KGNZren eta Bilboko Arte Ederren Museoaren artean partekatutako bilduma batera bideratutako funtsekin erositako artelan multzo bat, baita Arabako Foru Aldundiak eskuratutako obrak ere. Besteak beste, Azucena Vieites, Estibaliz Sádaba, Ana Isabel Roman eta Lucía Onzaín artisten lanak izango dira ikusgai Artiumeko aretoetan. Juana Cima artistaren horma-lan batek espazio zentral bat hartzen du erakusketan, Gasteizko Udalaren bildumatik datorren eta 1980an Pintura eta Eskulturako IV Bienalean saritutako.
Ibilbide berri horrekin batera, martxoaren 5ean Euskal Emakume Artisten Dokumentazio Zentroa (Praktika artistiko eta artearen teoria feministak) aurkeztuko da, Museoko Liburutegi eta Dokumentazio Zerbitzuari atxikitako gune espezializatua. Proiektu horrek Museoaren ildo estrategiko bat indartzen du, parekotasunetik abiatuta lan egitea helburu duena. Zentro hori, gainera, Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoaren bilduman dauden Euskal Herriko emakume artisten lanen artxibo dokumentala da, eta baita erakusketa-programen bidez elkarrizketak sortzen diren emakume artistena ere.
Horrela, Dokumentazio Zentroak eginkizun bikoitza betetzen du: batetik, museoak bere funts eta artxiboetan emakume artistak sartuz bilduma osatzeko egindako aurrerapenak erakusten ditu, eta, bestetik, testuinguruko artisten lanak eta irudiak ezagutzeko eta aztertzeko aukera ematen die komunitate artistikoari eta herritar guztiei.
Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoa bere lan-ildo nagusiak garatzen dituzten banakako eta taldeko erakusketen programa aurkeztera dator. 2021eko ardatz nagusiak dira, orobat, emakume artistak aldi baterako erakusketen programan eta Bilduman sartzea eta baita ondare publikoa kontserbatzea eta ikertzea ere.
Aurten, gainera, Artium Museoak arte- eta hezkuntza-praktiken arteko loturak aztertuko ditu. Horretarako, hirurogeiko hamarkadaz geroztik Euskal Autonomia Erkidegoan artearen eta pedagogiaren arteko gurutzaketak eta trukeak jorratzen dituzten bi erakusketa kolektibo egingo dira, eta artearen ikasketak elementu eraldatzaile gisa duen gaitasunari erreparatu izan dioten esperientzia historikoak ekarriko dira gogora. Testuinguru horretan, eta Tabakalera KGNZrekin elkarlanean, JAI (praktika artistikoetarako Institutua) ikasketa-programaren bigarren edizioa egingo da.
Zinema eta mugimendudun irudia ere ardatz nagusi izango dira 2021 programan; izan ere, artistek eta zinemagileek ekoitzitako filmak erakusketa-gune berri batean (Z aretoan) erakusteko proiektu bat jarriko da abian. Maiatzean hasiko da, nazioarteko artista talde batekin, eta guztiak Museora etorriko dira bisitan.
Lorea Alfaro | Gerardo Armesto | Txaro Arrazola | Pentsatzeko leku bat. Euskal Herriko arte-eskola eta -praktika esperimentalak (1963-1973) | Antonio Ballester Moreno | Juncal Ballestín | Maddi Barber+Marina Lameiro | Nadia Barkate | Eric Baudelaire | Katinka Bock | Mariana Castillo Deball | June Crespo | Moyra Davey | Patricia Esquivias | José Félix González Placer | Daniel Llaría | Rosalind Nashashibi | Xabier Salaberria | Zeru bat, hamaika bide. Bigarren bidea / Ondare publikoa eraikiz
Gerardo Armestok (Vitoria-Gasteiz, 1949) 1981 eta 1990 urteen artean bideoz egindako lanak aurkezten ditu erakusketa honetan. Pieza horiekin batera —duela gutxi sorta garrantzitsu bat sartu da museoaren funtsetan—, marrazki-koaderno batzuek, maketek eta objektu eskultorikoek koherentziaz lotzen dituzte artistaren ekoizpena eta haren pertzepzioari buruzko garapen teorikoak eta analisiak. Erakusketa Bildumaren Zeru bat, hamaika bide. Praktika artistikoak Euskal Herrian 1977-2002 aldian izeneko proiektuko beste azterketa-kasu bat da.
Laurogeiko hamarkadan eta laurogeita hamarreko hamarkadaren hasieran, Armestoren lana ikus-entzunezko prozesuen azterketan oinarritu zen. Pertzepzioaren analisia eta kokapenaren, kolorearen, argien eta bolumenen arteko harremana espazioan, irakaskuntzari aplikatua, izan ziren eragileak bere lanean mugimenduan dagoen irudiarekiko interesa pizteko. Francisco Ruiz de Infantek, hamarkada hartan lantegiko lankide izan zuenak, dioen bezala: «Aitzindari izateak hutsegiteen eta denbora errealean izandako esperientziaren jolasa ahalbidetzen du. Koloreak, itzalak eta argiak bolumenak sortzen al dituzte? Bai! Kuboa ere adierazpenerako euskarria al da? Eta aurpegia? Jakina! Simulakroak azalera adierazkorrak dira beti argiari esker».
Erakusketak euskarri analogikotik sorkuntza digitalerako igaroaldian animazio-irudia erabiltzen funtsezkoak diren ikus-entzunezko 8 pieza, erreferentziazko lanak, aztertzen ditu. Horietan, berrikuntza teknikoarekin batera, ikuspuntuak, proiekzio geometrikoak eta euskarriak hartzen dute protagonismoa, eta haien izaera zehatz eta definituak eraikuntza finkatu eta irreal bat erakusten digute, aldi berean, mugimenduan dagoen ikuspuntu geldiezinak errealitatearen irudi desitxuratua, konplexua, itzultzen digula.
Pinturan egindako lehen lanen ondoren, irakaskuntzan erabilitako formaren, kolorearen eta argiaren pertzepzioa aztertzea izan zen Madrilgo Bideo Jaialdi Nazionalean saritutako 1981eko euskarriaren hautaketa bezalako lanen eztanda-eragilea, eta baita ondoren analogikoki eta esperimentazio digitalaren bidez garatutako animazioena ere. Orain ikusgai dagoen mugimendudun irudizko Disfraces para un cubo II izeneko lehen lan horietako batek Espainian sortzen hasi berria zen bideoaren erreferentziazko La imagen sublime erakusketan parte hartuko zuen, 1987an MNCARSen antolatua.
© 2024 Artium Museoa.